Her yıl dönümü güzel anıları, olayları hatırlatmaz... Tıpkı İran'da ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden, yaşam hakkı elinden alınan Mahsa Amini’nin dünyadan koparılmasının üzerinden iki yılın geçmesi gibi...
Mahsa, 2022 yılında İran’da ahlak polisi tarafından başörtüsünü düzgün takmadığı iddiasıyla gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetti. Bu olay sadece İran’da değil, dünya genelinde büyük yankı uyandırdı. Kadınların baskılara karşı özgürlük mücadelesini yeniden gündeme getirdi, getiriyor, getirecek...
Protestoların merkezindeki İran’da güvenlik önlemleri fazlasıyla alındığı ve Sakkız’da esnafın kepenk kapatarak sessiz protestolarda bulunduğu bilgilerini okuduk.
Türkiye’de de pek çok ilde Mahsa’nın adı anıldı, kadın katliamları kınandı, Türkçe, Kürtçe, Arapça şeklinde ‘Kadın-yaşam-özgürlük’ sloganları atıldı. Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK Platform) ve pek çok kadın hak örgütü tarafından “İran’dan Türkiye’ye Erkek-Devlet Şiddetine Karşı İsyanımız Sürüyor” pankartı ile kadınlar alanlardaydı...
İran'da kadınların kıyafetleri ve toplumsal rolleri üzerindeki baskılar, yıllardır süregelen bir sorun. 1979 İslam Devrimi sonrası zorunlu başörtüsü ve katı ahlak kuralları, İran’da kadınların kamusal alandaki varlığını sınırlayan en önemli unsurlardan biri oldu.
Mahsa Amini’nin yaşam hakkının elinden alınması olayı belki de bardağı taşıran son damlaydı ve Mahsa kadın hak mücadelesinin bir sembolü haline geldi. Hatırlayalım İran'da yaşananları... Kadınlar, başörtülerini çıkararak ve saçlarını keserek sembolik bir başkaldırı gösterdiler. Gösterilere katılan kadın hakları savunucularından hayatını kaybedenler, idam edilenler oldu... Çok üzücü kayıplar, katledilmeler yaşandı.
Bu direniş, sadece İran’daki kadınların değil, küresel ölçekte kadınların karşılaştığı toplumsal cinsiyet eşitsizliği, baskı ve ayrımcılığa karşı bir sembol oldu. Kadın hareketi hem ülkemizde hem de dünya genelinde en önemli muhalefet unsurlarından biridir. Tarih boyunca patriyarkal düzene karşı büyük mücadeleler veren kadınlar, Mahsa Amini anısına bu yıl da geçen yıl gibi alanlardaydı. Mahsa Amini, yaşam hakkı elinden alınmış olabilir ancak onun anısına başlatılan bu direniş, kadın hakları ve insan hakları mücadelesinde uzun yıllar boyunca bir sembol olarak kalmaya ilelebet devam edecektir.
