Son yıllarda üvez meyvesi adı sıkça geçen bir bitki, uzun süredir devam eden bir miti de ortadan kaldırmıştır. Bu bitki, doğada kendiliğinden yetişebilen bir ağaç türüdür ve meyveleri genellikle zehirli olarak bilinirken, yapılan araştırmalar ve testler, üvez meyvelerinin aslında insan sağlığı açısından son derece faydalı olduğunu göstermektedir. Peki Üvez ağacı nerede yetişir? Üvezin faydaları nelerdir? Üvezin yan etkileri nelerdir?
Üvez bitkisi, alternatif tıp alanında sık sık adı geçen bir bitkidir ve farmakolojik açıdan büyük ilgi görmektedir. Özellikle kış hastalıklarına karşı koruyucu özellikleri olduğu bilinen bu ağaç, 5-10 metre yüksekliğinde olup ülkemizde 11 farklı türü bulunmaktadır.
Bu bitki, kışın yapraklarını döker ve pennat yapraklara sahip olmasıyla kolayca tanınır. Üvez meyveleri ise genellikle küre veya armut şeklinde olup sarı, kahverengi veya kırmızı renkte olabilir. Ülkemizde en yaygın olarak kuşüvezi olarak bilinen türü bulunmaktadır. Üvez türleri ilaç sektörü dışında farklı alanlarda da kullanılabilirler.
Özellikle yenebilen meyveleri kahverengi olan akağaç yapraklı üvez ağacı, dayanıklı yapısı nedeniyle yapı sektöründe kullanılmaktadır. Diğer bir tür olan aküvez ağacı, erozyona karşı dirençlidir ve yüksek yerlerde yetiştirilebilir. Bu tür, erozyonu önlemek ve boş arazileri canlandırmak için kullanılır ve meyvesi portakal sarısı renktedir.
Ayrıca yenebilen bu tür, süs amaçlı da kullanılmaktadır. Bu dikkat çekici meyveler, mayıs ve haziran aylarında beyaz çiçekler açan üvez ağacında yetişir ve hasatları genellikle kış aylarına girmeden yapılır.
ÜVEZ AĞACI NEREDE YETİŞİR?
Gülgiller familyasına ait olan üvez ağacı, bilimsel adıyla Sorbus aucuparia olarak adlandırılır. Sorbus kelimesi, Latince kökenli olup "meyve" anlamına gelir. Bu ağaç, olgunlaştığında yenilebilen meyveler üretir ve özellikle ülkemizin kuzey bölgelerinde yetişir. Marmara ve Batı Anadolu gibi Batı bölgelerimizde de üvez ağacı bulunur ve meyveleri rowanberries olarak bilinir.
Üvez ağacı, atıl topraklarda yetişebilen ve su ihtiyacı az olan bir bitkidir, bu nedenle özel bakım gerektirmez. Küçük boyutlu kırmızı meyveleri sayesinde dikkat çeker ve bazı kamu parkları ve bahçelerde özellikle yetiştirilmektedir.
Ağacın sert gövdesi, baston veya gemi direği yapımında kullanılmıştır. Ayrıca mistik inançlara göre, üvez ağacının kötü güçlere karşı koruyucu özellikleri olduğuna inanılır. Tıpta kullanımı, tarihsel olarak Hipokrat dönemine kadar uzanmaktadır, özellikle kış hastalıklarına karşı kullanıldığı bilinir. Ülkemizde sadece Rize'de bulunan endemik bir üvez türü vardır, bu nedenle koruma altına alınması gerekmektedir. Uzmanlar, bu özel üvez türünün yok olma tehdidi altında olduğuna dikkat çekmektedir. Farklı bölgelerde yetişen üvez türlerinin özelliklerinin değiştiği ve ön plana çıktığı görülmektedir.
ÜVEZ MEYVESİ FAYDALARI NELERDİR?
Üvez meyvesi, sağlık açısından bir dizi fayda sunan özelliklere sahiptir. İşte üvez meyvesinin sağlık üzerindeki olumlu etkileri:
Lifli yapısı sindirim sistemini güçlendirir.
İçeriğinde bulunan tanen maddesi sayesinde kalp krizi riskini azaltır.
Vücut direncini arttırır.
Glokom olarak bilinen göz tansiyonuna iyi gelir.
İdrar söktürücü özelliğe sahiptir.
Damar hastalıklarına karşı iyileştirici etkilere sahiptir.
Karaciğeri güçlendirir.
Tansiyonu düşürmeye yardımcı olabilir.
Regl dönemini kolaylaştırıcı özelliği vardır.
Kanamayı durdurucu özelliği bulunur.
Safra taşı veya iltihabının tedavisinde kullanılır.
Böbrek hastalıklarına iyi gelir.
Şeker hastalığının tedavisinde kullanılabilir.
Gut ve romatizma hastalıklarının tedavisinde etkili olabilir.
Kan yapıcı özelliği bulunur.
Kabızlık sorununu gidermeye yardımcı olabilir.
Ayrıca, üvez çiçeklerinin arıcılıkta da önemli bir rol oynadığı bilinmektedir.
ÜVEZ MEYVESİNİN ZARARLARI NEDİR?
Üvez meyvesinin insan sağlığına olan olumlu etkileri, son yıllarda büyük ilgi görmesine neden olmuştur. Ancak uzmanlar, kurutulmuş üvez meyvelerini güvenilir kaynaklardan satın almanın önemli olduğunu vurgulamaktadırlar.
Uzmanlar, üvez meyvesinin insan sağlığına zarar verdiğine dair bir vaka tespit edilmediğini belirtmektedirler. Ancak her şifalı bitkinin taşıdığı risklerin yanı sıra, üvez meyvesinin de bazı insanlar için olumsuz etkilere yol açabileceğini hatırlatmaktadırlar. Özellikle hassas bünyelere sahip olan kişiler, en sağlıklı besinlerin bile alerjik reaksiyonlara neden olabileceğini bilmelidirler. Bu nedenle, üvez meyvesini tüketmeden önce kendi bünyenize uygun bir karar vermek önemlidir.
Buna rağmen, üvez meyvesini tükettikten sonra herhangi bir kızarıklık veya şişlik gibi olumsuz reaksiyonlar meydana gelirse, bir doktora başvurmanın faydalı olabileceği belirtilmektedir. Ayrıca alerjik reaksiyonlara eğilimli kişilerin, bu tür gıdaları ilk kez tüketmeden önce önlemler alması önerilmektedir.
HABER: KARDELEN ÇIKMAZ
