Yükseköğretim Kurumları Sınavı'nın (YKS) ardından öğrenciler için üniversite tercih dönemine girdi. Bu süreç, öğrencilerin aldıkları puanlara göre istedikleri bölümleri ve okulları seçmeleri açısından büyük bir önem taşıyor. Peki, tercih dönemi öğrenciler üzerinde nasıl bir psikolojik etki yaratıyor ve aileler bu durumda nasıl bir rol oynamalı? Türk PDR Derneği Ankara İl Başkanı ve Psikolojik Danışman Oğuzhan Asil Yücesan, Polatlı Postası İnternet Haber Sitesi'ne yaptığı özel açıklamalarla bu kritik dönemde dikkat edilmesi gereken unsurları paylaştı.
Meslek seçimi, bireylerin hayatlarının geri kalanını büyük ölçüde etkileyen önemli bir karar verme sürecidir. Oğuzhan Asil Yücesan, meslek seçiminde dikkat edilmesi gereken noktaları şu şekilde açıkladı:
“Meslek seçimi, hayatın geri kalanını ciddi anlamda etkileyebilecek bir tercih olacaktır. Bu nedenle, öncelikle öğrencilerin kendilerini tanımaları ve ilgi duydukları, yeteneklerine uygun alanlara yönelmeleri daha sağlıklı olacaktır. Yetenek ve ilgileri ile uyumlu alanlar doğrultusunda bölüm araştırmaları yapmalılar. Ancak burada gözden kaçmaması gereken bir nokta var: Artık hiçbir meslek eskiden yapıldığı gibi yapılmıyor. Mesleklerin bizden beklentileri var. Seçeceğimiz alanlarda bazı yeterliliklere sahip olmamız gerekebilir. Kişilik yapımıza ve sosyal hayattaki çalışmalarımıza göre de bir tercihte bulunmalıyız. Geleceğin meslekleri neler? Bu mesleklerin gereklilikleri neler? Hangi bölümlerin önemini kaybedeceği, hangi bölümlerin daha da önem kazanacağına ilişkin yapılan çalışma ve raporlara, uzman görüşlerine de bu süreçte önem vermeli ve tercihlerimizi bu doğrultularda en makul şekilde yapmalıyız.”
ÜNİVERSİTE VE BÖLÜM SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN FAKTÖRLER
Üniversite ve bölüm tercihi yaparken göz önünde bulundurulması gereken en önemli faktörleri sıralayan Yücesan, üniversite isminin hala önemini koruduğunu belirtti:
“Üniversite seçiminde üniversite ismi hala geçerliliğini ve önemini korumaya devam ediyor. Hangi üniversitede eğitim aldığımız son derece önemlidir. Bazı bölümlerde uygulamalı eğitimler, stajlar önemli ve bu uygulama için gerekli altyapı, donanım, materyallerin tam teşekküllü bir şekilde olması gerekiyor. Üniversite seçiminde üniversitenin bizim seçeceğimiz bölümlere yönelik çalışmaları, imkanları neler bunlara dikkat edilmelidir. Ayrıca kampüs yaşantısı da son derece önemlidir. Üniversiteler, sosyal yönden de öğrencilerine katkı sunabilmelidir. Kişisel gelişimlerine katkı sağlayacak imkanlara sahip olmalı ve bunu öğrencilerine sunmalıdır. Yurt, barınma ve sosyal tesis anlamında da nasıl bir imkana sahip olduğu konusunda araştırmalar yapılmalıdır. Akademik kadrosu, akademisyenlerinin yayınladıkları makaleler, uluslararası çalışmalar, akreditasyon, çift anadal ve yandal gibi konularda adayların araştırmaları yapması ve bu doğrultuda tercihlerini belirlemeleri de önemlidir. Tercihlerde istemedikleri bir bölümü iyi bir üniversite de olsa yazmamalarını tavsiye ederim.”
UZMANINDAN AİLELERE TAVSİYELER
Üniversite tercih sürecinde ailelerin rolüne de değinen Yücesan, ailelere şu tavsiyelerde bulundu:
“Bu dönemde aile ve öğrenci arasında zaman zaman gerilimler olabiliyor. Ailelerin haklı kaygıları var; mezun olunca iş anlamında sorun yaşamamalarını istiyorlar. Ancak günümüzde üniversitelere bakış açısı değişti. Kendi dönemleri ile kıyaslamamaları gerekiyor. Bu noktada çatışmalar yaşanabiliyor. Bölüm tercihlerinde aile bazı bölümleri yazmaları konusunda adaylara baskı yapınca, bu durum inatlaşmaya kadar gidebiliyor. Bu yüzden aileler, bölümler konusunda kendileri de uzmanlardan destek isteyebilir veya araştırabilir. Bölümlerin artı ve eksilerini konuşurlarsa öğrenci tarafından daha az dirençle karşılaşacaklardır. Orta yolu bulmak daha olası olacaktır.”
TERCİH SÜRECİNDE YAPILAN EN YAYGIN HATALAR
Öğrencilerin tercih sürecinde yaptığı yaygın hatalara değinen Yücesan, bu hataları nasıl en aza indirebileceğini açıkladı:
“Yeterince araştırma yapmamaları, bölümler hakkında uzman kişilerden çok farazi konuşan ve genel ifadelerle eksik bilgilendirme yapan kişilere göre tercih eğilimleri belirlemeleri, kılavuzda yazan özel koşulları okumadan tercihte bulunmaları, devlet üniversitelerinin ücretli olan bazı bölümlerini araştırmadan listeye almaları, garanti olsun düşüncesiyle istemedikleri bölümleri tercih listelerine almaları, özel üniversite tercihlerinde ücretli ve burslu kısmında hataların olması ve kısmi burs yerine ücretli programların yazılması gibi hatalar genellikle yaşanmaktadır. Bu hatalardan kaçınmak için öncelikle uzmanlardan yardım istemeleri önemlidir. Burada yapılacak bir kariyer danışmanlığı ve doğru tercih rehberliği çok önemlidir. Yapılan değişimler ve bu değişimlerden sonra güncel bilgilere ancak bu alandaki uzman kişilerden ulaşabilirler. Herkesin fikrini sormak öğrenci ve aileleri kararsızlığa sevk edebiliyor. Daha az ancak uzman kişilerden destek almalıdırlar.”
ÖĞRENCİLERİN MOTİVASYONU NASIL ARTIRILMALI?
Tercih sürecinde öğrencilerin motivasyonlarını artırmak için yapılması gerekenleri de sıralayan Yücesan, şu tavsiyelerde bulundu:
“Tercih dönemlerinde üniversiteler kapılarını adaylara açıyorlar. Üniversiteleri gezip kararsız kaldıkları bölümlerle ilgili bilgi alabilirler. Bu durum onların motivasyonlarını artıracaktır. Kampüsleri ve imkanlarını yakından görme fırsatı, onların hem doğru bilgiler edinmesini hem de motive olmalarını sağlayacaktır. Ayrıca ailelerin tercih sonuçları ne olursa olsun bundan etkilenmeyeceklerini ve öğrencilere karşı olumsuz bir tutum sergilemeyeceklerini belirtmelerinde de fayda vardır. Bu dönemde özellikle lise son sınıfta sınava giren adaylarda ailelerinin kendilerine yönelik tutum ve davranışları hakkında bir endişeleri olabiliyor.”
