Dünya Gazetesi yazarı Naki Bakır, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine dayanarak Türkiye'deki dolar ve TL mevduat dağılımını inceledi. Bakır, 2022'nin ilk dokuz ayına odaklanarak, Aksaray, Nevşehir, Kırşehir ve Yozgat gibi Orta Anadolu illerinin, mevduat hacminde döviz payının düştüğü bir dönemde bile öne çıkmaya devam ettiğini vurguladı. BDDK verilerine göre, Türkiye'deki toplam yurt içi mevduat, ocak-eylül döneminde yüzde 49,7 oranında artarak 12 trilyon 354 milyar lira seviyesine ulaştı.
Türkiye’nin Dolar Zengini İlleri Belli Oldu
Bunun içinde 7 trilyon 641,1 milyar lira TL mevduat ve 4 trilyon 712,9 milyar lira döviz cinsi mevduat bulunmaktadır. TL mevduatlar 2022 yılının ilk dokuz ayında yüzde 64 oranında artarken, döviz mevduatının TL cinsi nominal büyüme oranı yüzde 31,1 olarak kaldı.
2022 yılında yüzde 49,86 olan dokuz aylık TÜFE enflasyonuyla karşılaştırıldığında, TL mevduatlardaki "reel" artış yüzde 9,4 olarak hesaplandı. Ancak, döviz mevduatının hacmi, kur farkı dahil "reel" olarak yüzde 12,5 daraldı. Bu nedenle, toplam mevduatın yüzde 43,6'sını oluşturan döviz hesaplarının payı 2022'nin dokuz ayında 5,4 puan gerileyerek yüzde 38,2 seviyesine düştü.
Türkiye'deki toplam mevduatın yüzde 44,9'u, nüfus ve ekonomik büyüklüğü nedeniyle İstanbul'da bulunmaktadır. İstanbul, toplam TL mevduatın yüzde 44,3'ünü ve döviz mevduatının yüzde 45,9'unu temsil etmektedir. İlin toplam mevduatının yüzde 39'u döviz cinsindendir. İstanbul'u toplam mevduat hacminde sırasıyla Ankara, İzmir izlemektedir.
Bakır'ın analizine göre, Türkiye'deki toplam TL mevduatın yüzde 64,9'u bu üç büyük ilde bulunmaktadır. Sırasıyla Antalya, Bursa, Kocaeli, Adana, Muğla, Konya ve Gaziantep de en fazla mevduata sahip ilk on il arasında yer almaktadır.
En az mevduata sahip iller ise sırasıyla Bayburt (2,9 milyar lira), Ardahan (yaklaşık 3,6 milyon lira), Hakkâri (4,1 milyar lira), Kilis (4,5 milyar lira) ve Gümüşhane (6,2 milyar lira) olarak belirtilmiştir.
Dolar cinsinden mevduat birikimleri de analiz edildiğinde, Aksaray'ın dolar mevduatın payı yüzde 48,9 ile en yüksek olan il olduğu görülmüştür. Bu il, dolarizasyon oranı 2022 sonuna göre 8,8 puan düşmesine rağmen ilk sıradaki yerini korumaktadır. Döviz mevduatın payını en yüksek olan diğer iller sırasıyla Nevşehir (yüzde 46,4), Kırşehir (yüzde 46,2), Yozgat (yüzde 46,2), Kütahya (yüzde 45,4) olarak sıralanmıştır. İl sıralamasına devam edildiğinde Yalova, Bayburt, Karaman, Elâzığ ve Antalya da yüksek dolar cinsinden mevduat payına sahip iller olarak belirtilmiştir.
