Rize, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan bir il ve bu ilin merkez ilçesidir. Rize, kendine özgü doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel zenginlikleri ile ünlüdür. Rize'nin en kalabalık ilçeleri şunlar olabilir:
Rize'nin En Kalabalık İlçeleri
Merkez: Rize, Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesinde bulunan bir il merkezidir. Tarihi Pontus bölgesinin doğu kısmında yer alır ve Osmanlı döneminde Lazistan Sancağı'na bağlıydı. Şehir, doğuda Çayeli ve Güneysu, güneyde İkizdere, batıda Derepazarı ve Kalkandere, kuzeyde ise Karadeniz ile çevrilidir. Rize'nin 2009 yılına göre nüfusu 96,503 kişidir. Nüfusu, 1927'de 14,000 civarındayken, 1990'da 52,743, 2000'de 78,144 ve 2007'de 94,800'e yükselmiştir. Şehir, Türkiye'nin Karadeniz kıyısında, muhteşem doğal güzelliklere sahip bir bölgesinde yer almaktadır.
| Yıl | Merkez Nüfusu | Erkek Nüfusu | Kadın Nüfusu |
|---|---|---|---|
| 2022 | 152.056 | 74.296 | 77.760 |
| 2021 | 150.414 | 73.772 | 76.642 |
| 2020 | 148.735 | 72.945 | 75.790 |
| 2019 | 147.411 | 72.025 | 75.386 |
| 2018 | 141.143 | 68.673 | 72.470 |
| 2017 | 147.317 | 72.425 | 74.892 |
| 2016 | 145.739 | 71.698 | 74.041 |
| 2015 | 143.461 | 70.654 | 72.807 |
| 2014 | 141.250 | 69.435 | 71.815 |
| 2013 | 139.150 | 68.963 | 70.187 |
| 2012 | 141.524 | 70.246 | 71.278 |
| 2011 | 139.416 | 69.398 | 70.018 |
| 2010 | 137.143 | 67.911 | 69.232 |
| 2009 | 135.148 | 67.209 | 67.939 |
| 2008 | 132.123 | 65.454 | 66.669 |
| 2007 | 133.258 | 65.805 | 67.453 |
Çayeli:
Çayeli, Rize iline bağlı bir ilçedir. Eski adı Mapavra veya Mapavri olarak bilinir. 1854 tarihli Kiepert haritasında "Mapavra" olarak geçer. Bazı kaynaklara göre, "Mapavri" Lazca bir kelime olup "Efendiler, rahipler" anlamına gelir. Diğer yandan Lazca "pavri" kelimesi "yaprak," Mapavri ise "yapraklı yer" anlamına gelebilir. Bu yer adı bölgenin bitki örtüsüyle ilişkilendirilmiş olabilir.
Eski çağlarda Mapavra, Kolhis kültür alanında ve eski Lazlar'ın yaşadığı bir bölgede bulunuyordu. Roma İmparatorluğu'nun egemenliği altına girdiği MS 1. yüzyıldan itibaren, Laz Savaşları'nın sonuçlarıyla Roma/Bizans İmparatorluğu'nun Karadeniz sahilindeki son yerleşim yeri haline geldi. 1204 yılında Bizans İmparatorluğu'nun geçici olarak çöküş yaşadığı dönemde Trabzon İmparatorluğu kurulduğunda Mapavra/Mapavri, Rum egemenliğinin doğudaki son sığınağı olarak kaldı. 1461 yılında II. Mehmed (Fatih), Trabzon devletini Osmanlı topraklarına dahil ettiğinde ise bu bölge Türk yönetimine geçti. Yaklaşık 50 yıl boyunca Mapavri, Osmanlı Devleti'nin Karadeniz sahilindeki sınır noktası olarak kaldı.
1622 yılında Abaza korsanları tarafından saldırıya uğradı ve yağmalandı. 1935 yılındaki nüfus sayımına göre, Çayeli o dönemde Çoruh Vilayeti'nin Rize kazasına bağlı bir nahiyeydi ve Yenipazar köyü bu nahiyenin idari merkeziydi. Mapavri 1944 yılında Çaybaşı adıyla ilçe haline geldi, daha sonra ise adı Çayeli olarak değiştirildi. İlçede köy adlarının büyük bir kısmı Rumca'dır, ancak az sayıda Lazca ve Hemşince köy adları da bulunur. 20. yüzyılın başlarına kadar ise Türkçe köy adı kaydı tutulmamıştır. Mapavri, 1940 yılında aynı idari konumunu korudu, bu dönemde Mapavri nahiyesi 23 köyden oluşuyordu.
Çayeli, Rize'nin tarihi ve kültürel zenginliklerine ev sahipliği yapmaktadır. İlçe, doğal güzellikleri ve tarihî izleriyle dikkat çeker. Tarihi yerler ve doğal yaşamı koruma alanları ziyaretçilere cazip seçenekler sunar.
| Yıl | Çayeli Nüfusu | Erkek Nüfusu | Kadın Nüfusu |
|---|---|---|---|
| 2022 | 42.865 | 21.522 | 21.343 |
| 2021 | 43.478 | 21.842 | 21.636 |
| 2020 | 43.801 | 22.012 | 21.789 |
| 2019 | 44.351 | 22.230 | 22.121 |
| 2018 | 44.304 | 22.063 | 22.241 |
| 2017 | 42.356 | 21.012 | 21.344 |
| 2016 | 42.022 | 20.875 | 21.147 |
| 2015 | 41.916 | 20.855 | 21.061 |
| 2014 | 42.450 | 20.947 | 21.503 |
| 2013 | 42.143 | 20.863 | 21.280 |
| 2012 | 42.206 | 20.790 | 21.416 |
| 2011 | 42.030 | 20.652 | 21.378 |
| 2010 | 41.250 | 20.292 | 20.958 |
| 2009 | 41.333 | 20.327 | 21.006 |
| 2008 | 42.282 | 21.029 | 21.253 |
| 2007 | 42.109 | 20.851 | 21.258 |
Ardeşen:
Ardeşen, Rize iline bağlı bir ilçedir. İl merkezine 45 km mesafede yer almaktadır. İlçenin toplam yüzölçümü 743 km²'dir ve 1 belde, 42 köy ve Tunca Beldesi'ne bağlı 28 mahalleden oluşmaktadır. Ardeşen, doğuda Fındıklı, batıda Pazar, güneyde Altıparmak Dağları ve kuzeyde Karadeniz ile çevrilidir. İlçenin kıyı uzunluğu yaklaşık 10 km'dir.
Ardeşen, genellikle ılıman bir iklime sahiptir ve dört mevsim boyunca yağış almaktadır. Ortalama sıcaklık yaklaşık 15 derecedir. İç kesimlere doğru iklim biraz daha sertleşebilir.
Ardeşen'in sarp ve engebeli arazisinin büyük bir kısmı ormanlarla kaplıdır. İlçe topraklarının yaklaşık %10'u tarım için elverişlidir ve burada başlıca ürün olarak çay yetiştirilmektedir. Ayrıca fındık, kivi, mısır gibi ürünler de ilçede yetişir, ancak çoğunlukla yerel tüketim içindir. Ardeşen'de yapılan hayvancılık genellikle aile ihtiyaçlarına yöneliktir.
1993 yılında kurulan ASİLSAN, Ardeşen'de bulunan Türkiye'nin ilk özel silah fabrikasıdır. Bu fabrika, süregelen silah üretimini yasal bir çerçeveye oturtma amacıyla kurulmuştur.
Ardeşen'in en büyük akarsuyu Fırtına Deresi'dir ve bu dere boyunca rafting gibi açık hava aktiviteleri yapılmaktadır. Ayrıca Ardeşen, Tabrika Yaylası gibi pek çok yaylasıyla da ünlüdür.
Tarihsel olarak Ardeşen, 1846 yılına ait belgelerde "Ardaşen" (Ermenice: Արտաշեն) olarak geçmektedir. Ardeşen, 1916 ile 1918 yılları arasında Ruslar tarafından yönetilmiştir. Daha önce Pazar'a bağlı bir bölge olan Ardeşen, 1 Mart 1953 tarihinde ilçe statüsü kazanmıştır. İlçede tarihi camiler, kiliseler, kemer köprüler ve evler bulunmaktadır. Ayrıca Seslikaya Köyü'nde yer alan Hasan Dede (Efendi) Türbesi (1890), önemli tarihi eserlerden biridir.
| Yıl | Ardeşen Nüfusu | Erkek Nüfusu | Kadın Nüfusu |
|---|---|---|---|
| 2022 | 42.572 | 21.267 | 21.305 |
| 2021 | 42.542 | 21.250 | 21.292 |
| 2020 | 42.395 | 21.143 | 21.252 |
| 2019 | 41.106 | 20.500 | 20.606 |
| 2018 | 41.084 | 20.548 | 20.536 |
| 2017 | 40.640 | 20.298 | 20.342 |
| 2016 | 40.669 | 20.290 | 20.379 |
| 2015 | 40.278 | 20.073 | 20.205 |
| 2014 | 40.478 | 20.064 | 20.414 |
| 2013 | 40.109 | 19.854 | 20.255 |
| 2012 | 40.341 | 19.949 | 20.392 |
| 2011 | 40.700 | 20.092 | 20.608 |
| 2010 | 39.660 | 19.509 | 20.151 |
| 2009 | 39.417 | 19.441 | 19.976 |
| 2008 | 39.001 | 19.183 | 19.818 |
| 2007 | 38.524 | 18.972 | 19.552 |
Ancak bu sıralama zaman içinde değişebilir ve güncel nüfus verilerine dayalı olarak farklılık gösterebilir. Rize'nin en kalabalık ilçeleri hakkında en güncel bilgilere Rize İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü veya Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) gibi resmi kaynaklardan ulaşabilirsiniz.
