Çalışan herkesin en merak ettiği konulardan biri izin paraları. İşçi çalışmaya devam ederken kullanmadığı izinlerin parasını alamıyor. İşten ayrılış süresinde izin parası ödemesi yapılabiliyor. Ancak bazı işverenler, kullanılmayan iznin ücretini ödemekten kaçınmak amacıyla çeşitli yollara başvurabiliyor. Bu kapsamda bazı işverenler işçiyi kullanmadığı izni kullanmış gibi göstermeye çalışabiliyor.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, çalışanların en çok merak ettiği konulardan biri olan yıllık izin ve izin parası, iş hayatında önemli bir yere sahip. Özellikle kullanılmayan izinlerin nasıl değerlendirileceği, işten ayrılma durumunda bu izinlerin parasının nasıl talep edileceği gibi konular, işçiler için büyük bir öneme sahiptir. Ancak bu konuda birçok işverenin farklı uygulamalara başvurduğu ve bu nedenle çalışanların haklarını tam anlamıyla bilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
İŞVERENİN SORUMLULUĞU: YILLIK İZİN KULLANIMININ İSPATI
Yıllık izin hakkı, çalışanların dinlenme ve yenilenme sürecini sağlamak amacıyla tanınan yasal bir haktır. Ancak bazı işverenler, bu hakkın kullanılmasını çeşitli nedenlerle engelleyebilir veya fiilen kullanılmamış izinleri kullanılmış gibi gösterebilir. Yargıtay kararlarına göre, işçinin yıllık iznini kullandığının ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşveren, iznin kullanıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamak zorundadır. Aksi halde, işçi mahkemeye başvurarak izin parasını talep edebilir.
İŞTEN AYRILMA DURUMUNDA İZİN PARASI TALEBİ
İşçiler, çalışırken kullanmadıkları yıllık izinlerin parasını, işten ayrıldıkları zaman talep edebilirler. İş akdinin sona erme şekli, bu hakkı etkilemez. İşçinin işten çıkarılma sebebi ne olursa olsun, kullanılmayan izinlerin parasını alma hakkı saklıdır. Bu durumda dikkat edilmesi gereken husus, izin parasının talep edilmesi için 5 yıllık zaman aşımı süresinin bulunduğudur. İşçi, bu süre içinde talepte bulunmazsa, izin parası alma hakkını kaybeder.
İŞÇİNİN KANIT YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Bazı durumlarda, işverenin baskısı nedeniyle kullanılmayan izinler için işçiden belge imzalatılabilir. İşçi, bu tür durumlarla karşılaştığında ve işten ayrıldığında, izin parasını talep edebilmek için çalıştığını kanıtlayan belgeler toplamalıdır. Özellikle, yıllık ücretli izinli gösterilen günlerde fiilen çalıştığını kanıtlayan işçi, dava açarak bu hakkını koruyabilir.
İZİN PARASI HESAPLAMA VE ÖDEME ŞARTLARI
Kullanılmayan yıllık izinlerin parasının hesaplanması, ödemenin yapıldığı aydaki prime esas kazanç matrahına göre yapılır. Brüt izin ücretinden sosyal güvenlik primi, işsizlik sigortası primi, gelir vergisi ve damga vergisi gibi kesintiler yapıldıktan sonra net tutar üzerinden ödeme yapılır. Aylık toplam kazanç, asgari ücretin 7,5 katını aşmayan kısmı üzerinden prim kesintisi yapılır.
YILLIK İZİN SÜRELERİ VE KULLANIMI
Kanuna göre, yıllık ücretli izin süresi işveren tarafından bölünemez. Ancak tarafların anlaşması halinde, izin en az on gün olmak şartıyla bölünebilir. Deneme süresi de dahil olmak üzere, işçinin hizmet süresi bir yılı aştığında yıllık izin hakkı doğar. Hizmet süresi arttıkça, izin süresi de artar. Özellikle 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçiler, en az 20 gün yıllık izin hakkına sahiptir. Ayrıca, aynı işverene bağlı farklı işyerlerinde geçen hizmet süreleri, yıllık iznin hesaplanmasında birleştirilir.
