İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin düzenlediği İZKİTAP'ın (İzmir Kitap Fuarı) konuklarından biri de profesör Dr. İlber Ortaylı idi. "Cumhuriyetin Doğuşu" başlıklı söyleşide konuşan ünlü tarihçi; Harf devrimi, Türkçe ve gençlerin dile yaklaşımı hakkında önemli tespitlerde bulundu.
"Harfle kültür değişimi olmaz"
İlber Ortaylı, harf devriminin son derece önemli olduğunu vurgulayarak şu ifadelerde bulundu: "1928 yılında yapılan Harf Devrimi, kitap fuarı açasından da son derece önemli, üstünde duruyorum. Bu en büyük münakaşadır. Bu konuda birçok eser ve makale yazıldı, bunların hepsini saygıyla karşılıyorum. Türkiye’de Harf Devrimi, bir medeniyet değişimi değildir, hatta bir kültür devrimi de değildir. Yanlıştır. Çünkü harfle kültür değişimi olmaz. Öyle bir şey olsa sizin elinizdeki o acayip aletlerle bütün gün yazdığınız yazılar, kötü Türkçe ve kötü imlanın da bir kültür değişimini ifade etmesi lazım. Öyle bir şey yok.Bu olsa olsa kültürsüzlük devrimidir, çünkü çoğunuz orada seslileri atlayarak yazdığınız kötü Türkçeyi, lisana da döktünüz. Gençlere ne iş yapıyorsun, adın ne diyorsunuz, öyle bir telaffuz ediyor ki sesli harfleri anlayamadığınız için adını da anlayamıyorsunuz. Sesli harflerin hakkını veremiyor. Fevkalade kötü bir Türkçe, lütfen dikkat edin."
"Bunlar Türkçeci, kendileri de Türkçeyi en iyi şekilde biliyorlardı"
Harf İnkılabını yapanlar, kültür devrimi olarak görselerdi, bir tane de Avrupa dilini zorlarlardı diyerek sözlerini şu şekilde ifade eden Ortaylı, "8 sesli olan bir dili yazmak için de Arap harfleri yetmez, Kril harfleri de yetmez. Bunun için adamlar inkılap yaptılar, kolay değildi. Yazarsın doğru yazarsın dilini bu çok açıktır. Bu şarttır. Bu adamlar bunu kültür devrimi diye yapmadı. Kültür devrimine meraklı olsalar, mesela bir tane de Avrupa dilini de zorlarlardı muhtemelen Portekizce. Olmayacak bir şey bulurlardı, öyle bir şey yok. Bunlar Türkçeci, kendileri de Türkçeyi en iyi şekilde biliyorlardı. Açın Nutuk’u okuyun en güzel şekilde kullanıyorlardı Osmanlıcayı. Ama onunla Türkçe yazılmaz ve Türk çocukları uzun yıllar okuma yazma öğrenmeyi bilemediler mekteplerde, en zekileri bile birkaç senede öğrenirdi." diye konuştu.
