Cumhuriyet döneminin ilk barajı olan Çubuk Barajı, Ankara’nın Çubuk ilçesinde yer alıyor. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün girişimleriyle inşa edilen bu baraj, sadece Ankara’nın kalkınma sürecinde önemli bir rol oynamıştır.
Ankara, başkent olmasının yanı sıra İpek Yolu ve İç Anadolu bölgesinin önemli kavşak noktalarından biri olması sebebiyle ticaret ve sanayi alanında hızla gelişen bir kent haline gelmiştir. Başkent olduktan sonra taşradan büyük miktarda göç alan şehirde, su sıkıntısı ciddi bir sorun haline gelmiştir. Özellikle yaz aylarında yaşanan su kesintileri ciddi sıkıntılara ve şikayetlere neden olmuştur.
Su kaynaklarının öneminin anlaşılması ve toprağın daha verimli kullanma ihtiyacının artması, baraj yatırımlarının önünü açmıştır. Mustafa Kemal Atatürk, “Su işlerinin teşkilatının etüdleri henüz başlangıcındadır. İktisadiyatımızın ana tedbirlerinden olan su işleri umumi idaresinin fenni kabiliyet ve kudreti, çok sağlam kurulmak lazımdır” diyerek, Cumhuriyet tarihinin ilk barajının yapımını teşvik etmiştir. Bu sözler doğrultusunda, Cumhuriyet'in ilanından sonra, Çubuk Barajı'nın inşasına karar verilmiştir.
Ankara’nın artan içme suyu ihtiyacını karşılamak, sanayi tesisleri için gerekli suyu temin etmek, Ankara Ovası’ndaki tarım arazilerinin sulanmasını sağlamak ve sel baskınlarını önlemek amacıyla inşa edilmesi düşünülen Çubuk Barajı’nın etüt çalışmaları 1927 yılında yapılmıştır. 1930 yılında inşasına başlanan baraj, 1936 yılında tamamlanmış ve açılışı Mustafa Kemal Atatürk tarafından yapılmıştır.
Yıllar içerisinde Çubuk Çayı’na, Çubuk ilçesinin kanalizasyonunun dökülmesi sebebiyle baraj aşırı kirlilikten ötürü işlevini yitirmiştir. 1994 yılından itibaren su alımı durdurulan barajı kurtarmak için Ankara Büyükşehir Belediyesi 2010 yılında Çubuk ve Karaköy atık su tesislerini hizmete sokmuş ve baraj temizleme işlemlerine başlamıştır. 2021 yılı sonlarına doğru baraj su havzasındaki temizliğin tamamlanması ile Çubuk Barajı, yeniden su tutmaktadır.
