Çubuk Ankara'nın bir ilçesidir. Ankara ili 35 km uzaklıktadır. Osmanlı'da Fetret dönemini başlatan Ankara Savaşı Çubuk Ovası'nda yapılmıştır. Türkiye'nin ikinci büyük uluslararası havalimanı olan Esenboğa Uluslararası Havalimanı[1] ilçe sınırları içerisinde yer almaktadır.
Çubuk'un adı nereden geliyor eski adı nedir? Çubuk'ta Ücretsiz Gezilecek Yerler Neresi?
Çubuk denildiğinde ilk aklıma gelen turşu ve barajdır. Çubuk turşusunun ünü tüm ülkeye yayılmış durumda, yolunuz düşerse mutlaka turşuyu denemelisiniz. Ayrıca burada bulunan barajlar, gelişimin ilk barajları ve antik geçmişin büyük su kütlesi boyunca piknik alanları olarak dikkat çekiyor. Burayı en son 2015 yılının Nisan ayında, güneşli bir günde ziyaret etmiştim ve hâlâ turşu almayı unutmamıştım. Turşuyu mutlaka ilçe merkezinde veya Karagöl yolu üzerindeki turşuculardan satın almalısınız çünkü bu turşular aşırı tuzla değil sirkeyle yapılıyor ve yediğinizde ağzınızda tuz tadı kalmıyor.
Meraklısı bilir ki "Çubuk şarabı" meşhurdur.
Çubuk Adı Nereden Geliyor?
Çubuk ve çevresi ilk olarak Anadolu'nun fethi sırasında Türklerin eline geçmiştir. Bu dönemde Selçuklu komutanlarından Çubuk Bey burayı ele geçirdi. Çubuk isminin burada geçebileceği yönünde görüşler var. Çubuk'un ilk adının Çubukabad (Çubuk'un çalıştığı yer) olması da bu görüşü desteklemektedir. Çubuk ilçesine bağlı eski adıyla Ahurlar, Yeşilkent, Yaylak, Okçular ve Çatköy köyleri, Yıldırım Bayezid'in 1402 Ankara Savaşı sırasında kullandığı yerlerdir ve kullanılış şekline göre isimlendirilirler: Kışlacık; Merkez olarak Yaylak; hayvan meraları, Ahurlar; Ahlakın bulunduğu yer olan Okçular ve Çatköy köyleri, vadiden gelen düşmana karşı Osmanlı birliklerinin okçularının konuşlandığı yerdir.
İlçe genelinde Oğuz Boyu'nun Yazır, Kızık, Karkın, Peçenek, Çavuldur, Eymür, Büğdüz veya Yıva kollarından gelen Türkmenlerdir.
Buna örnek olarak köy adları verilebilir. Köy adlarının çoğu 24 Oğuz Boyu'nun adlarından veya varyantlarından biridir: Kızık, Çavundur, Büğdüz, Kargın vb.
Çubuk Tarihi?
Çubuk, ovaya ve içinden geçen dereye adını veren bir yerleşim yeridir. Türklerin Anadolu'ya hakim olduğu dönemde yerleşik bir yerleşim yeri olup, Karadeniz Bölgesi'nin Ankara'dan çıkan geçiş bölgesinde yer almaktadır. Adınızı silmenin yeşil olup olmadığı. Çubuk, Ankara Meydan Muharebesi ile tarihi bir önem kazandı. İlçeyi takip eden köyün büyük bir kısmı Timur ile Osmanlı Devleti arasındaki Ankara Savaşı'nda mağlup edilen orduların kalıntıları tarafından kurulmuştur.
Kral ve İpek Yolu güzergahı üzerinde yer alan ilçe toprakları, İlk ve Orta Çağ'dan bu yana tarihsel gelişim süreci içerisinde çürümüş, çürümüş, gerek yerleşim gerekse ekonomik faaliyetler nedeniyle kimi zaman hızlanan, kimi zaman yavaşlayan dönemler yaşamıştır. İç Anadolu geçiş bölgesinde yer alan ilçe, Çubuk Ovası ve Çubuk Çayı'nın suladığı araziler dünden itibaren yerleşimin yoğunlaştığı tarım alanlarıdır. Ankara'nın fethinden sonra bildirilen ilçe yerleşim alanı tarih boyunca Hattiler, Hititler, Frigler, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlıların egemenliği altında kalmıştır. Arkalarında bıraktıkları tarihler ve izler; Bu medeniyetlerin kültür ve medeniyetini çürütmüştür.
Çubuk ve çevresine yerleşen ilk Türk boyları genellikle harabelerde ve yüksek yerlerde yeni yerleşim merkezleri kurmuşlardır. Bu nedenle bölgede Roma ve Bizans dönemlerine ait izlere rastlamak mümkündür. Çubuk'ta Balıkhisar mahallesindeki kalıntılar, Camili ve Çatköy'deki kale ve kalıntılar, Güldarpı mahallesindeki kazılarda bulunan mermer aslan heykeli ve Yakup Derviş mahallesindeki mezar kalıntıları Roma ve Bizans kalıntılarıdır. Ayrıca Siyemi Sultan Türbesi, Kutuören Köyü Camii, Melikşah Köyü Taş Hamamı, Mahmutoğlan Köyü Camii ve Çubuk Karşıyaka Camii de tarihi eserler arasında yer alıyor.
Melikşah Köyü Taş Hamamı, 15. yüzyılda Timur tarafından yaptırılmıştır.
Türklerin bölgesel yerleşimlerinin Ankara'nın fethinden sonra kurulduğu kabul edilmektedir. Bölgeye gelen Türkler, yanlarında sadece askerlerini değil, ailelerini, geleneklerini, geleneklerini, inançlarını ve yol boyunca edindikleri maddi ve manevi kültürel değerleri de getirdiler.
Türbesi ilçenin Sele ilçesinde bulunan Şah Kalender Veli, Horasanlı bir derviş ve göçebelerdendir. Daha önce ilçenin Cumhuriyet Mahallesi'nde (Çubuk Lisesi yanında) bulunan ve şu anda meskun kesimlerin bulunduğu Gül Baba Türbesi (Zaviye) de güncel veriler arasında yer alıyor.
Horasan'dan gelen evliyalar, Ankara'nın ve ülkenin Türkleşmesine öncülük ettiler. İlçe ve Ankara 1354 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na katılmıştır. Çubuk Çarşısı, Çubukabad aslında Osmanlı bağlamında bir yerleşim yeridir. Abad: Müreffeh, neşeli ve müreffeh anlamına gelir. Evliya Çelebi, 17. yüzyılda doğudan batıya yaptığı seferi anlatırken; Çubuk Ovası'nı 10 gün ziyaret ettiğini ve bu ovanın 150 ilçe, 7 ilçe ve 70 mahalleden oluştuğunu belirtiyor. Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde görüldüğü gibi ilçe 1648 yılında yerleşim yeri olmuştur.
1873-1882-1883-1891-1893-1900-1902 ve 1907 yıllarına ait Ankara Vilayet Salnamelerine göre; Çubuk, 1873-1903 yılları arasında Ankara İli'ne bağlı Ankara Sancağı'na bağlı bir ilçe idi. 1903 yılı itibarıyla Çubukabad, 88 mahalleli Ankara İli'nin bir kazası haline getirildi. 1907-1910 yılları arasında Ankara'nın merkez ilçesine bağlı bir kazaydı.[3] 21 Ekim 1920'de TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa ve bakanlar kurulunun imzasıyla yeniden ilçe haline getirilen Çubuk'un Ravlı (Akyurt) ve Sirkeli köyleri kaza haline getirildi. 1990 yılında Çubuk'tan ayrılarak ilçe haline getirilen Akyurt, 2005 yılında alınan kararla Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde yer almaya başladı.
1933'te Mustafa Kemal Atatürk; Melikşah Köyü'nde yer alan açık havuz olarak işaretlenen Melikşah Hamamı, 16.06.1935 tarihinde Başbakan İsmet İnönü, Ali Çetinkaya ve Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı Binbaşı İsmail Hakkı Tekçe tarafından ziyaret edilerek belde tebrik edildi ve sıcak karşıladı.
Çarşı merkezinin geniş su kuyusunun yanında hatıra fotoğrafı çekilen Atatürk ve beraberindekiler, mevcut belediye evlerinin bulunduğu çay bahçesinde dinlenerek halkla sohbet ettikten sonra Kışlacık Köyü ve Karagöl ziyaretlerine devam etti. Aydos Dağı yaylasında küçükbaş hayvancılığın yaygınlaştırılması amacıyla yaylaya Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle mandıra yaptırılmıştır. Mustafa Kemal Atatürk, "Tarih bir milletin kanını, egemenliğini ve varlığını asla inkar edemez." diyerek tarihin gelişimine vurgu yaptı.
Çubuk Nüfusu
Yıl Toplam İl Kır
1927 26.038 1.400 24.638
1935 30.549 1.674 28.875
1940 32.318 1.972 30.346
1945 33.985 2.545 31.440
1950 37.375 3.143 34.232
1955 43.629 6.013 37.616
1960 44.759 5.949 38.810
1965 47.601 8.857 38.744
1970 49.539 10.857 38.682
1975 53.114 13.793 39.321
1980 54.616 16.510 38.106
1985 57.716 18.203 39.513
1990 51.964 22.935 29.029
2000 75.119 46.605 28.514
2007 83.826 66.303 17.523
2008 80.123 74.507 5.616
2009 81.270 75.937 5.333
2010 81.747 76.716 5.031
2011 82.156 77.258 4.898
2012 82.614 77.958 4.656
2013 83.449 83.449 veri yok
2014 84.636 84.636 veri yok
2015 86.055 86.055 veri yok
2016 87.603 87.603 veri yok
2017 90.063 90.063 veri yok
2018 89.046 89.046 veri yok
2019 90.764 90.764 veri yok
2020 91.142 91.142 veri yok
Çubuk Mahalleleri
Sıra Mahalle Km* Rakım Nüfus
2016 2017 2018 2019
1 Aşağıçavundur Mah. 3,9 1.696 1.641
2 Atatürk Mah. 3,7 9.968 9.737
3 Barbaros Mah. 1,5 7.243 7.138
4 Cumhuriyet Mah. 2,1 16.393 17.064
5 Fatih Mah. 5,1 633 576
6 Muhsin Yazıcıoğlu Mah. 5,9 1.441 1.413
7 Yavuzselim Mah. 2,6 15.012 15.734
8 Yıldırım Beyazıt Mah. 1,7 18.082 19.785
Çubuk (Merkez) 1.002 70.468 73.088
9 Ağılcık Mah. 4,9 1.068 412 408
10 Akbayır Mah. 15,3 1.021 106 97
11 Akkuzulu Mah. 10,0 1.094 2.821 2.844
12 Aşağıemirler Mah. 24,4 1.054 132 126
13 Aşağıobruk Mah. 11,7 1.298 48 48
14 Avcıova Mah. 29,3 1.543 40 28
15 Camili Mah. 19,8 1.044 127 131
16 Çatokcular Mah. 27,5 1.306 133 127
17 Çitköy Mah. 16,1 1.166 67 62
18 Dağkalafat Mah. 20,3 1.282 89 87
19 Dalyasan Mah. 25,1 1.172 39 42
20 Dedeler Mah. 16,6 1.186 40 48
21 Demirci Mah. 29,8 968 111 114
22 Dumlupınar Mah. 18,6 958 1.154 1.140
23 Durhasan Mah. 17,7 1.181 140 142
24 Eğriekin Mah. 7,5 1.213 76 80
25 Esenboğa Merkez Mah. 13,0 945 1.292 1.266
26 Eskiçöte Mah. 19,6 1.165 133 125
27 Gökçedere Mah. 4,3 1.094 238 265
28 Güldarpı Mah. 9,8 953 730 682
29 Gümüşyayla Mah. 15,7 1.335 119 111
30 Hacılar Mah. 21,7 1.275 78 80
31 İkipınar Mah. 21,8 1.039 190 193
32 İmamhüseyin Mah. 16,0 1.303 78 75
33 Kapaklı Mah. 13,3 1.204 185 172
34 Karaağaç Mah. 5,6 1.094 50 43
35 Karaçam Mah. 33,0 1.490 29 50
36 Karadana Mah. 14,2 1.039 137 136
37 Karaman Mah. 9,7 1.250 31 28
38 Karataş Mah. 22,8 1.096 66 72
39 Kargın Mah. 4,3 1.125 192 180
40 Kavaklı Mah. 18,0 1.106 88 84
41 Kışlacık Mah. 23,2 1.274 218 215
42 Kızılca Mah. 21,2 990 415 403
43 Kızılören Mah. 31,1 1.484 46 45
44 Kızılöz Mah. 7,3 1.171 49 58
45 Kösrelik Mah. 32,1 1.184 123 133
46 Kuruçay Mah. 20,0 1.231 318 314
47 Kutuören Mah. 12,3 1.115 188 171
48 Kuyumcu Mah. 17,2 1.309 56 62
49 Küçükali Mah. 18,5 1.225 86 82
50 Mahmutoğlan Mah. 15,8 1.371 128 125
51 Melikşah Mah. 18,2 1.027 615 676
52 Meşeli Mah. 30,8 924 110 112
53 Mutlu Mah. 9,2 1.097 99 95
54 Nusratlar Mah. 29,7 1.383 85 82
55 Okçular Mah. 20,2 1.230 53 54
56 Ovacık Mah. 11,0 1.328 144 141
57 Oyumiğde Mah. 25,3 918 104 120
58 Ömercik Mah. 6,4 1.041 84 79
59 Özlüce Mah. 18,9 1.216 78 77
60 Saraycık Mah. 14,2 1.331 42 38
61 Sarıkoz Mah. 13,2 1.226 62 63
62 Sarısu Mah. 30,6 1.011 120 116
63 Sele Mah. 16,4 1.150 21 18
64 Sığırlıhacı Mah. 8,6 1.135 146 135
65 Susuz Mah. 15,3 1.324 120 167
66 Sünlü Mah. 7,6 970 631 581
67 Tahtayazı Mah. 8,5 1.218 392 404
68 Taşpınar Mah. 9,5 1.009 517 465
69 Tuğla Mah. 12,7 1.362 45 53
70 Uluağaç Mah. 36,6 1.588 63 62
71 Yakuphasan Mah. 22,9 960 114 108
72 Yaylak Mah. 24,8 1.378 38 40
73 Yazır Mah. 11,6 1.003 293 271
74 Yazlıca Mah. 15,4 1.227 17 19
75 Yenice Mah. 15,8 942 1.101 1.059
76 Yeşilkent Mah. 27,2 1.258 99 96
77 Yıldırımaydoğan Mah. 39,4 1.509 67 66
78 Yıldırımelören Mah. 35,6 1.498 180 170
79 Yıldırımevci Mah. 31,7 1.410 66 61
80 Yılmazköy Mah. 18,2 1.017 109 106
81 Yiğitli Mah. 14,3 1.027 96 93
82 Yukarı Çavundur Mah. 19,0 1.236 503 517
83 Yukarıemirler Mah. 11,2 1.179 94 106
84 Yukarıobruk Mah. 9,2 1.296 29 31
Çubuk (Kırsal) 17.135 16.975
Çubuk (ilçe) 87.603 90.063
Çubuk Belediye Başkanları?
| Yıl | Ad | Parti |
|---|---|---|
| 1984 | Veli Neşeli | ANAP |
| 1989 | Ali Yurt | DYP |
| 1994 | Süleyman Haksever | RP |
| 1999 | Mustafa Gökmen | MHP |
| 2004 | Adem Tuğluca | AK Parti |
| 2009 | Lokman Özden | |
| 2014 | Tuncay Acehan | |
| 2019 | Baki Demirbaş |
Çubuk'a Nasıl Gidilir?
Çubuk ilçe merkezi Ankara ili patlama 39 km Pursaklar ilçesi 27 km Akyurt ilçesi 15 km. Şabanözü ilçesi 46 km uzaklıktadır. uzak. Ankara-Esenboğa Havaalanı Kavşağı arası 4 yönlü bölünmüş yol (20 km), Havaalanı Kavşağı ile ilçe merkezi arası ise 3 yönlü 3 yönlü bölünmüş yoldur (19 km). İlçede hava ulaşımı (Esenboğa Uluslararası Havaalanı) mevcut olmasına rağmen uçak veya deniz ulaşımı bulunmamaktadır. Ankara-Çubuk arasında EGO seferlerinin yanı sıra Özel Halk otobüs seferleri de bulunmaktadır. Şehir içinde minibüs seferleri de bulunmaktadır.
1892 yılında Çubuk ilçesinden Ankara'ya 3000 metrelik karayolu yolu yapıldı. Yol üzerine 3 adet köprü yapıldı.
Çubuk'ta Gezilecek Yerler
Karadana Köyü
İlçeye 11 km. Uzaktaki Karadana Köyü'nde Hitit döneminden kaldığı sanılan "Oyulu" adı verilen kaya mezarı bulunmaktadır. Bu mezar: Tarihsel olarak "Hitler"in burada yaşadığı varlığın varlığı açısından önemlidir.
Çubuk 1 Barajı
Cumhuriyet döneminin ilk barajıdır. Yapımına 1930 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatıyla başlanmış, 1936 yılında tamamlanarak 3 Kasım 1936'da Atatürk tarafından açılmıştır.
Çubuk Çayı'nın işlevi, Çubuk ilçesinin kanalizasyonunun bozulmasına neden olan aşırı hasar nedeniyle zayıflamış ve 1994 yılından itibaren su alımı durdurulmuştur.
Barajın işlevini kaybetmesinin bir diğer nedeni de baraj havzasının alüvyonla dolmasıdır.
Ankara Büyükşehir Belediyesi, 2010 yılında barajı kurtarmak amacıyla Çubuk ve Karaköy atıksu tesislerini hizmete açtı ve barajın temizlik işlemine başlandı. Baraj su havzasındaki temizliğin 2021 yılı sonuna doğru durdurulmasıyla 27 yıl aradan sonra yeniden su tutulmaya başlandı.
Çubuk 2 Barajı
Çubuk-2 Barajı, içme suyu temini amacıyla 1961-1964 yılları arasında Ankara'da Çubuk Çayı üzerinde inşa edilen bir barajdır. Toprak dolgu tipi barajın gövde hacmi 1.100.000 m³ olup, dereye uzaklığı 61,00 m'dir. Normal su seviyesinde göl hacmi 24,60 hm³, normal su seviyesinde göl alanı ise 1,20 km²'dir. Yılda 38 hm³ içme ve kullanma suyu sağlar.
Hacılar Köyü Şelalesi
Hacılar köyü şelalesi Ankara ili Çubuk ilçesine 20 km uzaklıktaki Hacılar köyündedir. Şelale, Avcıova Köyü'nden gelen dere üzerinde, köy sınırları içerisinde (Kılıç Kayası'nın hemen ilerisinde) sıçan deresi olarak bilinen, çöküntülerin olduğu bölgede oluşmaktadır. Şelalenin yüksekliği yaklaşık 8 metre olup, debisi 16 – 20 litre olup, yaz ve kış aylarında düşüşler yaşanmaktadır. Suyun pH'ı 7,68 olup içilebilir niteliktedir. Çevre eşsiz bir doğal güzelliğe sahip olup çevresinde herhangi bir yerleşim bulunmamaktadır. Çok güzel bir piknik alanı var. Hafta sonları köye asfalt yol ile ulaşılan meşhur şelaleyi ziyaret edebilir, çeşmesi ve tuvaleti bulunan piknik alanında ailenizle birlikte serinletici ve nezih bir piknik yapabilirsiniz.
Araçlar park edildikten sonra yaklaşık 200 metrelik patikalardan şelalelere ulaşılabilmektedir. Hacılar Şelalesi, ilçenin ve dış ülkelerin de merkezi olan Çubuk'un doğal yerlerinden biridir. Buradaki doğal ve güzel kanyon, doğa fotoğrafçılarının ve trekking sporcularının aranan mekanıdır. Avcıova ve Hacılar Köyleri Arasında Kanyondaki bu dere Çubuk Çayı ve Çubuk-2 Barajını beslemektedir. Bu bölgenin yakınında Aktepe ve Hitit döneminden kalma bir balık kalesinin kalıntıları bulunmaktadır. Kanyonun zirvesinde Aydos Dağı ve Atatürk Yaylası bulunmaktadır. Doğal yaşam alanı olan bu bölgede yabani hayvanların ise ayı olduğunu ifade eden Erdoğan, "Kurt, yaban domuzu, kızıl geyik, tilki, kirpi, altın çakal, keklik, tavşan ve nesli tehlike altında olan karakulaklar var" dedi.
Melikşah Hamamı
Ankara ilinin Çubuk ilçesine bağlı Melikşah köyündedir. Ankara-Çubuk karayolu üzerinde, Esenboğa'ya 4 km uzaklıktadır. Hamam, 1402 yılında Ankara savaşından sonra Timur tarafından kızı Melikşah adına yaptırılmıştır. Şifalı olduğu gerekçesiyle Timur tarafından açık havuz olarak yaptırılmıştır.
Açık havuzlu şekilli hamam, 1933 yılında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk ve Başbakan İsmet İnönü tarafından ziyaret edildi. Mustafa Kemal Atatürk'ün deposu temizlendi ve burada bir süre dinlendi. Suyunun cilde iyi geldiği bilinen hamam, 1979 yılında yapılan sondaj çalışmaları sırasında özelliğini kaybetmiş ve kurumuştur. Ancak sıcak suyun bulunduğu yerde sondaj yapılarak daha önce doğal yollarla su elde edilmiştir. Mevcut sondajla çıkarılarak burada bulunan olimpik havuza nakledildi. Daha sonra Ankara Valiliği tarafından buraya olimpik havuz yaptırıldı, işletmesi önce Petrol Ofisi Genel Müdürlüğü'ne verildi, ardından ihaleyle özel sektöre devredildi. Timur'un yaptırdığı hamam ise harabe halindedir. Restorasyonun bir an önce turizme kazandırılması gerekiyor.
Sele Köyü
İlçeye bağlı köy Çubuk-II barajına 10 km mesafededir.
Çubuk-I ve Çubuk-II barajlarını besleyen Çubuk Çayı, köyü ikiye bölmektedir. Köyde kutsal olduğuna inanılan iki türbe bulunmaktadır. Bunlar: Kalender Veli ve Siyami Dede türbeleridir.
Kalender Veli türbesinin yanında bir Cemevi bulunmaktadır.
Karagöl
Ankara'nın Çubuk ilçesinde bulunan doğal bir göldür. Arazi itibarıyla volkanik evler arasında yer alan Karagöl, küçük bir krater gölüdür. Karagöl Tabiat Parkı bu gölün çevresine kurulmuştur.
Ankara şehrine 68 kilometre, Çubuk'a ise yaklaşık 30 kilometre uzaklıkta bulunan göl; Kızılcahamam'ın Kavak Dağı ile Yıldırım Dağı'nın kesiştiği noktada yer alır. Deniz seviyesinden ortalama 1630 metre yüksekliktedir. Gölün derinliği 70 metreye kadar ulaşıyor. Gölün yüzey alanı 23,5 hektardır. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen analizler, etrafı volkanik kayalarla kaplı bir krater gölünde gerçekleştirildi. Jeolojik bulgular bu kayaların yaklaşık 12-21 milyon yıl öncesine ait olduğunu ve Alt-Orta Miyosen dönemine ait olduklarını göstermektedir. Volkanizma ürünleri orta asidik karakterde olacak ve andezitik, dasitik ve kısmen riyolitik özelliklerden oluşacaktır.
Her iki yanı yapraklarla çevrili gölün biyotopu meşe, ardıç, kavak ve çam gibi ağaç türleriyle dolu olup, buğdaygiller familyasına ait bitkileri koruyor. Sazan ve alabalık gölde doğal olarak yetişen balık türleri arasındadır. Bulunduğu bölgenin tabiat parkı ilan edilmesinin ardından gölün kıyısı boyunca baraj inşa edildi. Açık yeşil renkli suda makrofit yaşamı görülmektedir.
HABER: ÖMER YILDIZCI
