Hayatımız boyunca çok sayıda çeşitli sağlık sorunlarıyla karşılaşırız. Yaşadığımız sağlık sorunlarının nedenini anlamak ve çözüme ulaştırmak amacıyla doktora başvururuz. Doktorlar, şikayetlerimizi dinlemelerinin ardından bizleri muayene eder ve şüphelendiği durumlar hususunda emin olmak için bizleri çeşitli testlere sokar. Bu testler arasında gözümüze çarpan test sonuçlarından biri de CRP test sonucudur. Çok sayıda vatandaş CRP'nin ne anlama geldiğini internetten araştırmaya kalkıyor. Peki, CRP nedir? CRP yüksekliği kaç olursa tehlikeli olur? CRP değeri en fazla ne kadar yükselir? Hangi durumlarda CRP değeri yüksek olur? CRP yüksek çıktı ne yapmalıyım?
CRP NEDİR?
CRP ya da C-reaktif, bir protein molekülüdür. CRP, farklı hastalıkların değerlendirilmesi ve tanısında önemli veriler sunabilir. CRP bir başka deyişle, karaciğerin vücuttaki iltihaplanmaya bağlı olarak ürettiği ve kan dolaşımına gönderdiği proteinin kandaki miktarını ölçerek viral ya da bakteriyel bir enfeksiyonun veya iltihaplanmanın varlığını değerlendirmek için kullanılır.
CRP NE KADAR YÜKSEK OLURSA TEHLİKELİ OLUR?
1 ile 10 mg/L arasında: Birkaç kez hafif enfeksiyonları veya diş eti iltihabı, grip veya soğuk algınlığı gibi iltihapları gösterebilir.
10 ile 40 mg/L arasında: COVID-19 veya solunum yolu enfeksiyonu gibi daha şiddetli veya orta dereceli enfeksiyonları bildirebilir.
40 mg/L'den fazla: Genellikle bakteriyel enfeksiyonun varlığını işaret edebilir.
200 mg/L'den fazla: Kişiyi hayati tehlikeye sokan ciddi bir durum olan sepsisi gösterebilir.
CRP'nin kendisi hangi hastalık olduğunu belirleyemez, protein kronik astalıkların varlığında da artabilmektedir. Dolayısıyla doktor, kandaki artışa neyin neden olduğunu bulmaya çalışmak için daha fazla test yapmak durumunda kalır.
CRP DEĞERİ YÜKSEK OLURSA NE OLUR?
Plazma CRP değeri sağlıklı kişilerde çok düşüktür. CRP değerinin yükselmesi ücutta enflamasyon veya enfeksiyon olduğuna, inme veya kalp krizi riskine, yakın zamanda geçirilmiş bir kalp krizine, doku ölümüne veya tümör olabileceğine işaret eder.
CRP DEĞERİ EN FAZLA NE KADAR YÜKSELİR?
CRP değeri aralığı, sağlıklı bir insanda 0 ila 5 mg/l'dir. Laboratuvarlara göre referans aralıklarında farklılıklar olabilmektedir. CRP oranı, bakteriyel enfeksiyonların neden oluğu yüksek ateşli hastalıklarda 100 kata kadar artabilmektedir.
HANGİ DURUMLARDA CRP DEĞERİ YÜKSEK OLUR?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi laboruvarlara göre referans aralıklarında farklılıklar olabilmekte beraber sağlıklı bir insanda CRP değeri aralığı, 0 ila 5mg/l'dir. Bu değerin üzerinde hesaplanan durumlarda CRP yüksekliğinden söz etmek mümkündür. Bunula birlikte tespit edilen her CRP yüksekliği ciddi sağlık sorunu anlamı taşımaz. Dolayısıyla tetkik sonucunun uzman hekim tarafından değerlendirilmesi önemlidir.
Aşağıdaki sağlık sorunlarında CRP yüksekliği meydana gelebilir;
Enfeksiyon Hastalıkları
Romatolojik Hastalıklar
Travma
Cerrahi Tedavi
Kanser
Kronik Hastalıklar
CRP YÜKSEK ÇIKTI NE YAPMALIYIM?
CRP değerinin yüksek çıkması her zaman ciddi bir hastalık anlamına gelmez. Basit bir soğuk algınlığı CRP değerini yükseltebilirken; ciddi bir enfeksiyon da CRP değerini yükseltebilir. Dolayısıyla uzman bir hekim tarafından hastanın ayrıntılı muayenesi kesin tanıda oldukça önemlidir. Uzman hekim gerek gördüğü takdirde, başka tetkiklere de başvurabilir. Eğer CRP yüksekliği enfeksiyondan dolayı yükseldiyse, çeşitli yöntemlerle tespit edilir ve , etken organizmaya karşı etkili olan antibiyotikler kullanılır. Romatolojik hastalıklarda ise soruna direkt etki eden anti-inflamatuar ilaçlar tercih edilir. Cerrahi veya girişimsel tedavi gerektiren problemlerle ilgili müdahale sonrasında yara iyileşmesini desteklemek ve iltihaplanmanın önüne geçmek için aralıklı pansuman ile destek tedavilerin uygulanması ve anti-inflamatuar tedbirlerin alınması faydalıdır. CRP yüksekliği tespit edilen hastalarda, uzun dönemde kalp-damar hastalığı riski yükselmektedir. Bunun önüne geçebilmek adına yaşam tarzında değişiklik yapılması gerekir. Alınan bu tedbirler sadece CRP değerini düşürmek için değil genel sağlığı korumak için de önemlidir. Bunlara;
Fazla kilolardan kurtulmak
Sigarayı bırakmak ve sigara dumanına maruz kalmamak
Alkol tüketiminde aşırıya kaçmamak
Düzenli egzersiz yapılması gibi örnekler verilebilir.
