Bentderesi, Ankara Kalesi ile Hıdırlıktepe arasında uzanan dar bir vadide akan Hatip Çayı’nın göllenmesiyle oluşan düz bir ova üzerine kuruluydu. 20'inci yüzyılın ilk yarısına kadar, akarsuyun iki yakasındaki yerleşim alanları taş ve ahşap köprülerle birbirine bağlanıyordu. Ancak sık sık yaşanan su baskınları nedeniyle 1957 yılında çayın üstü kapatılarak bölgeye bir karayolu inşa edildi.
REREASYON ALANINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ SAVUNULUYORDU
Bugün Bentderesi Caddesi olarak bilinen bu yol, Dışkapı ile Cebeci semtlerini birbirine bağlıyor. Bentderesi’ne dair bilinen en eski haritalardan biri, 1839 yılında Alman binbaşı Baron Von Vincke tarafından çizildi. Bu haritaya göre, Hatip Çayı Ankara Kalesi civarında bir su bendi ile kontrol altına alınmış, akarsuyun iki yamacı ise toplam on bir taş ve ahşap köprü ile birbirine bağlanmıştı. Cumhuriyet’in ilanından sonra, 1924 yılında çizilen haritalarda bölgenin doğal yapısına henüz müdahale edilmediği ve ciddi bir yapılaşma bulunmadığı görülüyor. Ankara’nın ilk resmi imar planını hazırlayan Alman mimar Carl Christoph Lörcher, akarsu vadilerinin doğal halleri korunarak rekreasyon alanlarına dönüştürülmesi gerektiğini savunuyordu. Ancak bu plan, hızla büyüyen başkentte hayata geçirilemedi.
REKREASYON YERİNE GECEKONDULAŞMA
1930’lu yıllarda Alman şehir plancısı Hermann Jansen tarafından hazırlanan Jansen Planı’nda, Bentderesi’nin antik Roma döneminden kalma su bendinin modern bir havuza çevrilerek halka açık bir dinlenme alanı haline getirilmesi öngörülmüştü. Ancak, 1940’lardan itibaren artan köyden kente göç hareketi, bölgedeki yapılaşmayı kontrolsüz bir şekilde artırdı ve Bentderesi hızla gecekondulaştı.
BENTDERESİ NEDEN KAPATILDI?
1956 yılında, dönemin yerel yönetimi Bentderesi’ndeki kaçak yapıların istimlak edilerek derenin ıslah edileceğini duyurdu. Ancak bölge sakinlerinden bazıları evlerini terk etmedi. 1957 yılında yaşanan büyük bir sel felaketi, 130’dan fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Bu felaketin ardından, Bentderesi üzerindeki tüm köprüler yıkıldı ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından menfezleme çalışmaları başlatıldı. Bentderesi, Ankara’da asfaltla kapatılarak yola dönüştürülen ilk dere olarak tarihe geçti. Bugün Bentderesi, dolmuş duraklarının yer aldığı bir bölge olarak hizmet vermeye devam ediyor. Ancak bölgenin tarihini bilenlerin sayısı giderek azalıyor.
